Podróże kształcą… Przyjaciele mieszkający w Szkocji zwrócili naszą uwagę na ciekawe miejsce. Okazało się, że w zasięgu przysłowiowego „rzutu kamieniem” od domu w którym mieliśmy okazję gościć, znajduje się opuszczona osada – mroczna i tajemnicza. Osada która powstała, aby leczyć zawiłe przypadki chorób ludzkiego umysłu. W czasach swojej świetności autonomiczny i niemal samowystarczalny – dziś opuszczony kompleks szpitala psychiatrycznego – Bangour Village Hospital.
![[Obrazek: szpital13.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital13.jpg)
![[Obrazek: szpital7.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital7.jpg)
![[Obrazek: szpital12.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital12.jpg)
Podobno miejsce jest nawiedzone – wśród mieszkańców okolicznych miejscowości krążą mrożące krew w żyłach opowieści o duchach pojawiających się w opuszczonych budynkach osady Bangour.
Ale zacznijmy od początku…
Bangour Village Hospital był jednym z pierwszych ośrodków leczenia chorób psychicznych w Szkocji. Co ciekawe, jest kopią niemieckiej, wzorcowej osady szpitalnej- azylu „Alt-Scherbitz” w Schkeuditz (Lipsk) z 1870 roku.
![[Obrazek: szpital4.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital4.jpg)
![[Obrazek: szpital2.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital2.jpg)
![[Obrazek: szpital49.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital49.jpg)
W 1918 roku liczba pacjentów wynosiła już ponad trzy tysiące – na terenie wioski zaczęto więc stawiać tymczasowe namioty, gdyż wraz ze wzrostem liczby pensjonariuszy nasiliło się zapotrzebowanie na miejsca zarówno dla chorych, jak i pracowników kompleksu. W rezultacie w 1939 roku doprowadziło to do budowy i otwarcia Bangour General Hospital.
![[Obrazek: szpital6.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital6.jpg)
![[Obrazek: szpital34.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital34.jpg)
Główny budynek szpitala, 2018 rok.
![[Obrazek: szpital35.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital35.jpg)
Szpital stał się jednym z wiodących miejsc specjalizujących się w leczeniu chorób psychiatrycznych w Europie – wokół niego wybudowano tzw. ville – każda z nich mogła pomieścić około 30 osób – zarówno pacjentów jak i lekarzy oraz pielęgniarek, którzy zjeżdżali tutaj z całego kontynentu by pogłębiać swą wiedzę w dziedzinie psychiatrii. Bangour Village Hospital był jednostką samowystarczalną – posiadał własną stację kolejową, szkołę, bibliotekę, sklep, gospodarstwo rolne, piekarnię, warsztaty, salę rekreacyjną, spore założenie parkowe, w późniejszym okresie wybudowano tam również wielowyznaniowy kościół.
![[Obrazek: szpital1.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital1.jpg)
![[Obrazek: szpital16.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital16.jpg)
![[Obrazek: szpital3.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital3.jpg)
![[Obrazek: szpital32.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital32.jpg)
W latach osiemdziesiątych, wraz z pojawieniem się nowych technologii i ogromnych postępów w dziedzinie nauki i medycyny, zmalało zapotrzebowanie na istnienie osady W 1989 roku otwarto szpital św. Jana w sąsiednim Livingston, wówczas jedynie kilka oddziałów i villi Bangour Hospital pozostało nadal aktywnych. Ostatnia została zamknięta w 2000 roku, a cztery lata później, w 2004 swą działalność zakończył ostatni z oddziałów szpitala.
Kompleks Bangour Village Hospital do dziś składa się z wielu budynków, w tym 13 zakwalifikowanych jako zabytkowe. Ville mieszczą się na terenie ogrodu krajobrazowego i zostały wzniesione w XVII-wiecznym stylu palladiańskim. W centrum osady znajduje się barokowa sala w stylu edwardiańskim oraz neoromański kościół, zaprojektowany przez H. O. Tarboltona i zbudowany w latach 1924-1930.
![[Obrazek: szpital26.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital26.jpg)
![[Obrazek: szpital20.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital20.jpg)
![[Obrazek: szpital21.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital21.jpg)
![[Obrazek: szpital30.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital30.jpg)
![[Obrazek: szpital31.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital31.jpg)
![[Obrazek: szpital36.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital36.jpg)
![[Obrazek: szpital37.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital37.jpg)
Teren byłego szpitala jest łakomym kąskiem dla filmowców. W 2005 roku teren został wybrany jako główne miejsce do kręcenia filmu „The Jacket” (polski tytuł „Obłęd”), którego producentem był George Clooney a główne role odgrywały Keira Knightley, Adrien Brody i Daniel Craig. W filmie szpital Bangour pełni rolę instytucji leczenia chorób psychiatrycznych, w którym mają miejsce fizyczne i psychiczne tortury na pacjentach.
![[Obrazek: szpital10.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital10.jpg)
![[Obrazek: szpital11.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital11.jpg)
We wrześniu 2009 r. tereny szpitalne zostały wykorzystane jako miejsce ćwiczeń o kryptonimie „Zielona Brama” („Exercise Green Gate”). Ćwiczenia antyterrorystyczne przeprowadzone przez szkocki rząd miały za zadanie testowanie procedur usuwania zanieczyszczeń w przypadku incydentu jądrowego, chemicznego lub biologicznego. Udział w ćwiczeniach wzięło 250 „ofiar”- ochotników oraz 400 pracowników ratunkowych. Miejsce służy także jako poligon do ćwiczeń oddziałów anty-terrorystycznych oraz prewencji.
![[Obrazek: szpital27.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital27.jpg)
Już kilkanaście lat temu pojawił się projekt stworzenia w kompleksie po- szpitalnym co najmniej 500 mieszkań. Plan zakładał remont obiektów zabytkowych, oraz zburzenie popadających w coraz większą ruinę, mniej znaczących budynków. Kompleks od dawna wystawiony jest na sprzedaż. Czy jest powód, który sprawia, że nie znajduje się inwestor, chętny na tak atrakcyjny teren w pobliżu największych miast Szkocji? 87 hektarów ziemi, ponad 6 kilometrów gotowych do użytku dróg, kilkadziesiąt zabudowań…
![[Obrazek: szpital48.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital48.jpg)
Jeden z okolicznych mieszkańców wytłumaczył mi to w ten sposób. Szkoci to specyficzny naród. Bardzo uczynni i i szanujący swoje tradycje. W tym miejscu drzemie jakaś tajemnica, podobno po budynkach krążą duchy zmarłych tam w nieznanych okolicznościach pacjentów. Podobno w niektórych z wielu budynków można w porach wieczornych dostrzec światło palących się świec. Podobno… Faktem jest, że teren wraz z infrastrukturą od wielu lat nie może znaleźć nowego właściciela. Budynki niszczeją, część z nich już teraz grozi zawaleniem i nadaje się tylko do rozbiórki.
![[Obrazek: szpital17.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital17.jpg)
![[Obrazek: szpital18.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital18.jpg)
![[Obrazek: szpital19.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital19.jpg)
![[Obrazek: szpital24.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital24.jpg)
Kolejną dziwną rzeczą jest to, iż miejsce sprawia wrażenie jakby ludzie mieszkający tu po prostu wyszli i opuścili swoje domy nie zabierając ze sobą niczego – w niektórych oknach nadal wiszą nadgryzione zębem czasu zasłony, na niektórych wiatach przystanków autobusowych wiszą zardzewiałe tabliczki z rozkładem jazdy autobusu, który już nigdy nie nadjedzie; w budynkach znajdują się poprzewracane łóżka szpitalne i wózki inwalidzkie, miski, talerze, sztućce, stare zabawki… W niektórych szafkach szpitalnych wciąż znajdują się stare fiolki z lekami, w wielu miejscach możemy natrafić na zżółkłe teczki, które skrywają stare akta i dokumenty pacjentów pod grubą warstwą wieloletniego kurzu…
Kolejną rzeczą która nie umknęła mojej uwadze jest to, że pomimo rozmiaru tego miejsca i jego historii nigdzie w pobliżu nie natknęliśmy się na cmentarz – w Szkocji cmentarze bardzo często znajdują się w pobliżu kościołów lub tez na ich terenie – zwłaszcza w małych miejscowościach. Pacjenci cierpiący na choroby psychiatryczne w tamtych czasach często byli osamotnieni – nie mieli żadnych bliskich bądź też rodziny – odwracały się od nich, pozostawiając ich pod opieka pracowników szpitali psychiatrycznych. Nasuwa się wiec pytanie – gdzie były chowane ciała pacjentów po ich śmierci skoro na całym terenie nie natknęłam się na ani jeden nagrobek? To pytanie do dziś pozostaje bez odpowiedzi.”
![[Obrazek: szpital8.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital8.jpg)
![[Obrazek: szpital43.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital43.jpg)
![[Obrazek: szpital9.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital9.jpg)
![[Obrazek: szpital41.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital41.jpg)
![[Obrazek: szpital42.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital42.jpg)
Chociaż do kompleksu nie doprowadzą Was żadne znaki drogowe, to posługując się mapą łatwo trafić na miejsce. Terenu Bangour Village Hospital 24/dobę pilnuje ochrona – nie zniechęcajcie się, spacer po osadzie jest w ciągu dnia dozwolony, ochrona ma za zadanie pilnować, żeby nikt nie wchodził do wnętrza opuszczonych budynków. W znacznej ich części są rozmieszczone detektory ruchu, także niezauważona eksploracja wnętrz jest niemal niemożliwa (ale nie całkiem niemożliwa…). Większość wejść do budynków jest starannie zabezpieczona, żeby dostać się do środka jednego z nich, trzeba odrobiny sprytu (lub sprzętu typu drabina itp., który bardzo ciężko byłoby przemycić niezauważenie na teren kompleksu). Według informacji oficjalnych ochrona ma pilnować, żeby nikt na terenie osady nie doznał nieprzewidzianego uszczerbku na zdrowiu… Nie zmienia to faktu, że także część budynków w dobrym stanie technicznym jest od dołu do góry zabita deskami. Może ochroniarze mają pilnować czegoś całkiem innego…
![[Obrazek: szpital47.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital47.jpg)
![[Obrazek: szpital46.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital46.jpg)
![[Obrazek: szpital44.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital44.jpg)
![[Obrazek: szpital14.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital14.jpg)
![[Obrazek: szpital15.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital15.jpg)
![[Obrazek: szpital23.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital23.jpg)
![[Obrazek: szpital25.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital25.jpg)
![[Obrazek: szpital33.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital33.jpg)
![[Obrazek: szpital40.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital40.jpg)
![[Obrazek: szpital38.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital38.jpg)
![[Obrazek: szpital39.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital39.jpg)
![[Obrazek: szpital28.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital28.jpg)
![[Obrazek: szpital29.jpg]](http://www.tropicieleex.nazwa.pl/ftp/smigly/wyprawy/szpital/szpital29.jpg)
Od zamknięcia u w 2004 roku, kompleks stał się mekką grup zajmujących się eksploracją miejską, powszechnie znaną pod nazwą Urbex. Jedną z takich grup jest PROJ3CT M4YH3M– prawdziwi profesjonaliści. Oto kilka zdjęć tej grupy z ich pobytu w Bangour Village:
Wnętrze kościoła:
Wnętrze zabytkowego holu rekreacyjnego w budynku nr. 15:
źródła:
blog Scotland and Me
PROJ3CT M4YH3M
Lothian Health Services Archive
Daily Mail
The Herald Scotland
Historic Hospitals
Śmigły