

Jednym z najciekawszych wątków z historii Świdwina w XX wieku jaki można przytoczyć jest historia Siegfrieda „Wumm”[1] Lemke. Był to jeden z najlepszych asów Luftwaffe urodzony w Świdwinie 7 kwietnia 1921 roku. Po skończeniu szkoły dla pilotów w niemieckich siłach powietrznych jako Unteroffizier został przydzielony jesienią 1942 roku do I/JG2 ,,Richthofen”[2], która w tym czasie stacjonowała w północnej Francji i zajmowała się odpieraniem nalotów dywanowych na tereny III Rzeszy. Swoje pierwsze zwycięstwo odniósł dopiero 12 marca 1943 r. kiedy to zestrzelił myśliwca Spitfire RAF w pobliżu Fécamp. 12 września 1943 roku za zestrzelenie pięciu alianckich maszyn został awansowany do stopnia Oberfeldwebela. Mając na koncie 11 zestrzeleń Siegfried Lemke wraz z jednostką został przeniesiony na południe Francji w styczniu 1944 roku. Zadaniem I/Jagdeschwader 2 była obrona przed nalotami amerykańskich bombowców B-17 w okolicach Marsylii. 27 stycznia w ciągu 20 minut zestrzelił 3 samoloty typu Spitfire[3]. 4 lutego zaliczył na swoim koncie latającą fortecę B-17. W ciągu całego dnia 9 lutego zestrzelił kolejne cztery Spitfire’y. Pod koniec lutego jednostka w której służył Lemke została przeniesiona do Włoch, gdzie stacjonowała w okolicach Rzymu. Jej celem było odpieranie lądowania alianckiego pod Anzio[4] od stycznia do czerwca 1944 roku. W trakcie swojej kampanii we Włoszech udało mu się zestrzelić 19 samolotów i w uznaniu zasług został odznaczony Krzyżem Niemieckim w Złocie.[5][6] Po formalnym zwycięstwie i zakończeniu operacji aliantów jednostka została przeniesiona w połowie maja z powrotem do Francji i ulokowana na północ od Paryża. W tym czasie jej zadaniem najpierw była obrona przestrzeni powietrznej w tym rejonie, a od czerwca uczestniczyła ona w obronie podczas lądowania wojsk alianckich w Normandii. Będąc w stopniu Leutnanta[7] Siegfried Lemke został w dniu 14 czerwca 1944 roku odznaczony Krzyżem Rycerskim za zestrzelenie 47 nieprzyjacielskich maszyn.


23 czerwca 1944 roku zostaje on przeniesiony i mianowany dowódcą III/JG2 z powodu śmierci dzień wcześniej poprzedniego dowódcy Josefa Wurmhellera. W jednostce tej został już do końca wojny. Do końca roku miał na swoim koncie około 60 zestrzeleń. Następnie od sierpnia do października jednostka Lemkego została przebazowana do Królewca gdzie przechodziła proces reorganizacji i uzupełnień po stratach poniesionych podczas walk w Normandii oraz została przezbrojona w 40 sztuk najnowszych samolotów myśliwskich typu Fw-190 A-8 R6s, które miały zostać użyte podczas Operacji Bodenplatte, której celem było wyeliminowanie alianckich sił powietrznych stacjonujących w Belgii i Holandii oraz wspieranie grudniowej ofensywy niemieckiej w Ardenach. Podczas operacji straty Jagdeschwader 2 w której służył Siegfried Lemke wyniosły około 40%. Sama operacja pozwoliła na krótką chwilę wyeliminować znaczną część sił powietrznych przeciwnika z walki, jednak zostało to okupione dużymi stratami, których w przeciwieństwie do Brytyjczyków i Amerykanów, Niemcy nie były w stanie uzupełnić. Ostatnim potwierdzonym zestrzeleniem Siegfrieda Lemke był amerykański samolot P-47 zestrzelony 23 grudnia 1944 roku na południowy zachód od Kolonii. Lemke był również nominowany do dodania mu Liści Dębu do Krzyża Rycerskiego jednak nie uzyskał on wystarczającej ilości zestrzeleń. W następnym czasie jego jednostka była przebazowana dalej w głąb upadającej III Rzeszy. Oficjalnie Jagdeschwader 2 ,,Richthofen” skapitulowała w okolicach Monachium w maju 1945 roku. O ostatnich miesiącach wojny i losach powojennych wiadomo praktycznie niewiele. As Luftwaffe zmarł 18 grudnia 1995 roku w Worfelden niedaleko Frankfurtu nad Menem. Miał wtedy 74 lata. Dzisiaj uważa się że Siegfried Lemke w czasie drugiej wojny światowej zestrzelił od 70 do 96 samolotów i wyleciał na 325 misji bojowych. Wśród potwierdzonych zdobyczy na jego koncie znajdują się:

Data | Godzina | Typ samolotu | Stopień/funkcja | Miejsce | |
1. | 12 marca 1943 | 13:10 | Spitfire | Unteroffizier/Flieger | 20-25 km na północ od Fecamp |
2. | 17 maja 1943 | 12:15 | B-17 | Unteroffizier/Flieger | 10 km na południowy-wschód od Ilede Groix |
3. | 29 maja 1943 | 16:23 | B-17 | Unteroffizier/Flieger | 10 km na południowy-zachód od St. Nazaire |
4. | 4 lipca 1943 | 13:24 | B-17 | Unteroffizier/Flieger | – |
5. | 6 września 1943 | 19:03 | Spitfire | Feldwebel/Flieger | 25 km na północny-zachód od Montdidier |
6. | 24 września 1943 | 12:05 | Typhoon | Feldwebel/Staffelfuhrer | 6 km na południowy-zachód od Honfleur |
7. | 24 września 1943 | 17:08 | Spitfire | Feldwebel/Staffelfuhrer | 20 km na północny-zachód od Beauvais |
8. | 26 września 1943 | 12:48 | Mustang I | Feldwebel/Staffelfuhrer | Na południowy-wschód od Rouen |
9. | 4 października 1943 | 17:33 | Typhoon | Feldwebel/Staffelfuhrer | 3 km na wschód od Champenard |
10. | 5 października 1943 | 14:21 | Mustang I | Feldwebel/Staffelfuhrer | 10 km na północ od Bolbec |
11. | 19 października 1943 | 11:22 | Typhoon | Feldwebel/Staffelfuhrer | Na południowy-zachód od Bayeux |
12. | 27 stycznia 1944 | 11:01 | Spitfire | Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | Koło Hyeres |
13. | 27 stycznia 1944 | 11:13 | Spitfire | Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | Koło Marsylii |
14. | 27 stycznia 1944 | 11:17 | Spitfire | Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | Koło Marsylii |
15. | 4 lutego 1944 | 14:25 | B-17 | Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | 100 km na południe od Nicei |
16. | 9 lutego 1944 | 14:50 | Spitfire | Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | Na południowy-wschód od Cannes |
17. | 9 lutego 1944 | 14:54 | Spitfire | Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | Na południowy-wschód od Cannes |
18. | 9 lutego 1944 | 15:00 | Spitfire | Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | Na południowy-wschód od Cannes |
19. | 9 lutego 1944 | 16:35 | Spitfire | Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | Na południowy-wschód od Cannes |
20. | 29 lutego 1944 | 17:20 | Spitfire | Fhj.Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | 2 km od Nettuno |
21. | 29 lutego 1944 | 17:22 | Spitfire | Fhj.Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | 20km na południowy-zachód od Tibermundung |
22. | 3 marca 1944 | 11:51 | P-47 | Fhj.Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | Vallentano |
23. | 3 marca 1944 | 11:53 | P-47 | Fhj.Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | 5 km na północ od Farnese |
24. | 7 marca 1944 | 9:45 | Spitfire | Fhj.Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | 5 km na północny-wschód od Nettuno |
25. | 7 marca 1944 | 9:57 | Spitfire | Fhj.Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | 15 km na zachód od Nettuno |
26. | 7 marca 1944 | 12:22 | B-24 | Fhj.Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | 55 km na południowy-zachód od Tarquinia |
27. | 10 marca 1944 | 10:15 | P-51 | Fhj.Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | 5 km na północ od Rzymu |
28. | 11 marca 1944 | 7:20 | Spitfire | Fhj.Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | 20 km na północny-wschód od Nettuno |
29. | 11 marca 1944 | 13:20 | Nieznany | Fhj.Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | Nieznane |
30. | 14 marca 1944 | 11:37 | B-26 | Fhj.Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | 5 km na północny-zachód od Rzymu |
31. | 17 marca 1944 | 6:57 | Spitfire | Fhj.Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | 12 km na zachód od Anzio |
32. | 17 marca 1944 | 7:23 | Spitfire | Fhj.Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | 5 km na południe od Maritano |
33. | 18 marca 1944 | 9:11 | Spitfire | Fhj.Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | 5 km na północny-zachód od Mignano |
34. | 18 marca 1944 | 17:36 | Spitfire | Fhj.Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | 10 km na zachód od Frosinone |
35. | 19 marca 1944 | 7:50 | Spitfire | Fhj.Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | 5 km na zachód od Montalto |
36. | 19 marca 1944 | 9:53 | Spitfire | Fhj.Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | 20 km na zachód od Tarquinia |
37. | 19 marca 1944 | 10:02 | Spitfire | Fhj.Oberfeldwebel/Staffelfuhrer | 20 km na zachód od Montalto |
38. | 2 kwietnia 1944 | 13:37 | Airacobra | Leutnant/Staffelfuhrer | 7 km na południowy-zachód od Montalto di Castro |
39. | 9 maja 1944 | 9:35 | P-38 | Leutnant/Staffelfuhrer | 30 km na północny-zachód od Nancy |
40. | 30 maja 1944 | 11:35 | P-51 | Leutnant/Staffelfuhrer | Koło Doulevent-le-Chateau |
41. | 7 czerwca 1944 | 6:12 | Spitfire | Leutnant/Staffelfuhrer | 3 km na południowy-wschód od Tilly |
42. | 7 czerwca 1944 | 6:18 | P-47 | Leutnant/Staffelfuhrer | 8 km na północ od Bayeux |
43. | 7 czerwca 1944 | 19:13 | P-47 | Leutnant/Staffelfuhrer | 15 km na zachód od Caen |
44. | 8 czerwca 1944 | 6:17 | P-51 | Leutnant/Staffelfuhrer | Na południowy-wschód od Dreux |
45. | 12 czerwca 1944 | 10:47 | Typhoon | Leutnant/Staffelfuhrer | Koło St. Pierre-sur-Dives |
46. | 14 czerwca 1944 | 6:45 | Typhoon | Leutnant/Staffelfuhrer | Koło Louviers |
47. | 15 czerwca 1944 | 6:42 | Spitfire | Leutnant/Staffelfuhrer | Na wschód od Evreux |
48. | 15 czerwca 1944 | 6:44 | Spitfire | Leutnant/Staffelfuhrer | Koło St. Andre-de-l’Eure |
49. | 16 czerwca 1944 | 19:50 | P-51 | Oberleutnant/Staffelfuhrer | Na północ od Thiberville |
50. | 19 sierpnia 1944 | 9:03 | Typhoon | Oberleutnant/Dowódca skrzydła | Koło St. Andre-de-l’Eure |
51. | 20 października 1944 | 9:11 | P-38 | Oberleutnant/Dowódca skrzydła | Na wschód od Köln-Bonn |
52. | 20 października 1944 | 15:08 | P-47 | Oberleutnant/Dowódca skrzydła | Na wschód od Köln-Bonn |
53. | 18 listopada 1944 | 12:36 | P-47 | Oberleutnant/Dowódca skrzydła | Koło Spessart |
54. | 17 grudnia 1944 | 11:37 | Tempest | Oberleutnant/Dowódca skrzydła | Koło Eifel |
55. | 23 grudnia 1944 | 14:49 | P-47 | Oberleutnant/Dowódca skrzydła | Na południowy-zachód od Köln |
56. | 23 grudnia 1944 | 14:51 | P-47 | Oberleutnant/Dowódca skrzydła | Na południowy-zachód od Köln |
[1]Niem. Wumm – Bum, Łubu-du
[2] I/JG2 – pierwsza eskadra w drugim skrzydle lotniczym ,,Richthofen”
[3] Miało to miejsce prawdopodobnie na południowy wschód od Cannes.
[4] Operacja Schingle(żwir)
[5] Odznaczenie nadano 3 kwietnia 1944
[6] Odznaczenie było żartobliwie nazywane przez niemieckich żołnierzy ,,jajkiem sadzonym Hitlera”, ,,reflektorem wstecznym dla patriotów” oraz ,,symbolem partyjnym dla krótkowidzów”
[7] Leutnant – podporucznik, pierwszy stopień oficerski w armii niemieckiej
LITERATURA:
- „Aces of the Luftwaffe – Siegfried Lemke”. Udostępniono 11 lipiec 2020. https://www.luftwaffe.cz/lemkes.html.
- „FalkeEins – the Luftwaffe blog: Leutnant Siegfried Lemke 1./JG 2 mit Ritterkreuz, June 1944”. FalkeEins – the Luftwaffe blog (blog), 8 maj 2017. http://falkeeins.blogspot.com/2017/05/leutnant-siegfried-lemke-1jg-2-mit.html.
- Manrho, John, i Ron Pütz. Bodenplatte: The Luftwaffe’s Last Hope. Stackpole Books, 2010. „Siegfried Lemke”. W Wikipedia, 18 maj 2020. https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Siegfried_Lemke&oldid=957400950.
- Les As de la Luftwaffe. „Siegfried «Wumm» LEMKE”. Udostępniono 11 lipiec 2020. http://www.lesasdelaluftwaffe.fr/jg-2-richthofen/70v-siegfried-lemke/.
O autorze:
Adam Kotarski – Urodzony w 1998 roku w Świdwinie. Student Historii, specjalizacji Archiwistyki i zarządzania dokumentacją na UAM w Poznaniu. W swojej pasji najbardziej skupia się na badaniu historii lokalnej Pomorza Zachodniego, historii drugiej wojny światowej, a zwłaszcza jednostek niemieckich i cudzoziemskich służących w armii niemieckiej w latach 1939-1945, oraz historii 1 i 2 Armii Polska Polskiego na Wschodzie.